Planeta Zemlja se zagrijava, lednici se otapaju i povlače, a voda se akumulira i stvaraju se jezera. 

 

Foto: Screenshot, Daniel Byers/You Tube

Naučnici upozoravaju da zbog toga sve većem broju ljudi globalno prijeti opasnost od poplava.

Od 1990. godine su se volumen, površina i broj takvih ledničkih jezera na globalnom nivou povećali za 50 odsto, prenosi Gardijan. Kad se takva jezera prepune, postoji rizik da se izliju, ispuštajući pritom ogromne količine vode, što može da dovede do katastrofalne poplave.

Stefan Harison, profesor klimatskih i ekoloških promjena na Univerzitetu u Ekseteru, kaže da naučnike posebno zabrinjavaju vrlo strme planinske doline u Andima i na Himalajima, gde se veliki lednici spuštaju prema strmim dolinama.

Korelacija između porasta temperatura i poplava jezera nastalih otapanjem lednika je zamršena. Premda se stvaranje i porast broja jezera može pripisati ljudskom faktoru i klimatskim promjenama, katastrofalne poplave mogu prouzrokovati i neklimatski faktori, poput potresa, lavina ili obilnih kiša.

Jedan od parametara koji jezera čini potencijalno opasnim za ljude je brojnost stanovnika koji žive nizvodno i mogli bi da budu izloženi poplavama.

Ta brojka može da se kreće od nekoliko stotina do nekoliko stotina hiljada, kao u slučaju grada Huaraza, smještenog nizvodno od jezera Palkakoća u Peruu.

Glacial lakes threaten millions with flooding as planet heats up https://t.co/4r8UmfBe0v

— Guardian Environment (@guardianeco) May 2, 2021

Brojni su faktori rizika koji onemogućuju procjenu broja stanovnika koji bi globalno bili ugroženi. Studija iz 2016. otkrila je da je dosad u svijetu evidentirano najmanje 1348 poplava jezera nastalih od lednika, a 24 posto ih je u određenoj mjeri uticalo na ljudsku zajednicu.

Takvim poplavama se pripisuje i više od 12.000 smrtnih slučajeva. Uočeno je da je središnja Azija najpogođenije područje, zatim Južna Amerika, potom Alpi, Island, Skandinavija, sjeverozapadna Amerika i Grenland.

Autori su identifikovali Južnu Ameriku i središnju Aziju kao regije u kojima bi moglo biti i najviše smrtnih slučajeva, ekstremnih šteta na infrastrukturi, kao i poplavljenih poljoprivrednih površina i uništenih domova i puteva.

Od svjetskih tropskih lednika, 70 posto ih je smješteno u peruanskim Andima i poznato je da se ubrzano otapaju, što je posljednjih decenija dovelo do nekoliko katastrofa. Najpogubnija dosad bila je poplava jezera Palkakoća koja se dogodila 1941. godine, a odnijela je najmanje 1800 života.

I Nepal je vrlo ranjiv kada su u pitanju poplave lednikih jezera, zbog čega su vlasti 1999. odlučile da isuše jezero Tsho Rolpu, nedaleko od Maunt Everesta, koje se brzo širilo, a krajnji im je cilj bio da spuste nivo vode u jezeru - prvi put u regiji.

Međunarodna komunikacija i saradnja presudne su u sprečavanju smrtonosnih poplava. Naime, studija čiji su rezultati objavljeni prošle godine označila je 47 potencijalno opasnih ledničkih jezera čije bi izlivanje moglo da pogodi Nepal. 25 ih je otkriveno u Kini, a jedno u Indiji.