Školsko zvono, časovi, učenje,...

Ustupljena fotografija; Foto: privatna arhiva

Piše: Marija Bojović

Jovana Milošević je bila samo jedna od onih koja je bez problema završavala svoje školske obaveze - samo jedna, ali u suštini, djevojčica sa velikim snovima.

Odrastanje u Podgorici, nije za nju bilo nikakvo „ograničenje“ da se bori za svoje snove, koji na prvi pogled nijesu izgledali tako lako ostvarivi – snovi koji su je od Osnovne škole „Branko Božović“ odveli do, u tom trenutku, daleke Francuske i Britanije.

Put nije bio lak, ali danas može da bude ponosna, jer je nakon završenih osnovnih studija iz Politike i Međunarodnih odnosa na Univerzitetu u Bristolu i na Univerzitetu SciencesPo u Parizu, završila i magistarske studije na prestižnom LSE-ju tj. Londonskoj školi, i to sa ocjenom 10.

Ali, krenimo redom.

Nakon što je osnovnu školu završila sa odličnim uspjehom, za koju je nagrađena diplomom „Luča“, vrijeme je bilo da donese odluku - gdje nastaviti dalje školovanje?

„Tokom tog perioda, naročito tokom posljednjih razreda osnovne škole, postepeno sam razvijala interesovanje za društvene nauke, djelimično kroz školsku nastavu, a djelimično kroz moje mnogobrojne van školske aktivnosti u tom periodu. Kada je došlo do zadnjih razreda osnovne škole, pitanje “Koju srednju školu želim da upišem” donijelo je mnogo razmišljanja i dilema kod mene, jer sam imala jaku želju da svoje vrijeme, učenje i energiju fokusiram na predmete koji su me najviše interesovali. Tako je, nakon završetka domaćih zadataka, počelo moje istraživanje o različitim obrazovnim sistemima i logikom iza istih, mada je to u tom trenutku bilo više maštanje nego konkretan plan ili cilj. Britanski sistem me je naročito zainteresovao, jer se fokusira na manji broj predmeta sa više dubioze u učenju, analizi i praktičnoj primjeni naučenog. Tako sam i poslala prvi mail školama koje su mi se naročito svidjele, kako bih informativno pitala o testovima i zahtjevima za upis“, ističe Jovana na početku razgovora za Kolektiv.me.

Ustupljena fotografija; Foto: privatna arhiva

BRITANIJA, FRANCUSKA, PA INDIJA

Tako je poslije nekoliko mjeseci priprema, aplikacija i prijemnih testova, primljena u školu, kako bi pohađala dvije godine engleskog GCSE programa, koji je, kako nam objašnjava, ekvivalentan prvom i drugom razredu srednje škole.

U školi su joj nakon mjesec dana preporučili da se prebaci na napredniji iGCSE, kako bi obije godine završila za jednu.

Ocjenjivanje u britanskom sistemu je na državnom nivou.

To je značilo da su Jovana i njeni vršnajci na kraju školske godine imali dva ili tri nacionalna ispita iz svakog od sedam odabranih predmeta, a koji su se ocjenjivali od strane Ministarstva obrazovanja, i isti su za svakog učenika u Engleskoj.

„Po objavi rezultata i dobijanju visokih ocjena, primljena sam u takozvani “Sixth Form” ili koledž moje škole, gdje sam završila Britanski A-level, koji je ekvivalentan trećem i četvrtom razredu srednje škole. Učenje i ocjenjivanje je teklo po istom principu, osim što sam se tokom te dvije godine uže specijalizovala za matematiku, biologiju, sociologiju i psihologiju. Tokom tog perioda, intenzivno sam učestvovala u umjetničkoj strani života na koledžu, sa časovima klavira, pjevanja i u mjuziklima. Takođe sam bila i reprezent studentskog tijela i mog dijela internata. Za to sam i dobila posebnu nagradu od učenika i škole za doprinos životu na koledžu, koja mi je naročito draga sve do danas“.

Kada je završila srednju školu, Jovanu je čekala nova stepenica akdemskog znanja – upis na Univerzitet Bristol, gdje je izabrala trogodišnje studije Politike i Međunarodnih odnosa.

Kako nam otkriva, tokom prve godine studija, razvila je interesovanje za međunarodni razvoj, što je inspirisalo da aplicira za stažiranje u nevladinoj organizaciji pri Programu za razvoj Ujedinjenih Nacija u Indiji.

Tako je poslije uspješno završene prve godine studija, ljeto provela radeći u dalekoj Indiji, i to na ciljevima održivog razvoja UN-a, kao što su: polna ravnopravnost, mir, kvalitet obrazovanja,…

Poslije Indije, studijsko obrazovanje je odvelo u Pariz.

„U drugoj godini studija sam aplicirala za razmjenu na Sciences-Po univerzitetu u Parizu, koji je prepoznat kao jedna od najboljih za studije Politike u Evropi. Po dobitku Erasmus stipendije i odlaska u Francusku, tokom razmjene sam se specijalizovala za Političku Ekonomiju i Trgovinsku politiku Evropske Unije, gdje sam imala i čast da posjetim Evropski Parlement u Briselu i prisustvujem diskusijama Evropske trgovinske politike. Tokom ovog perioda se razvilo moje interesovanje za privatni sektor, što je inspirisalo moje stažiranje u konsultantskoj kući za održivi razvoj biznisa u Meksiku, gdje sam provela dva mjeseca tokom ljetnjeg raspusta nakon druge godine univerziteta. Ovo iskustvo mi se jako svidjelo, i navelo me da shvatim da je biznis konsulting upravo gdje želim da počnem svoju karijeru nakon studija. Tokom završne godine osnovnih studija sam takođe shvatila da i dalje želim da ostanem u obrazovnom sistemu, i steknem visoki stepen obrazovanja prije nego što se upustim u profesionalne vode, s’toga je finalni korak u mom obrazovanju bio da upišem studije Globalnog Menadžmenta na LSE-ju, koje sam završila na ljeto 2021.“, kaže Jovana za Kolektiv.me.

Ustupljena fotografija; Foto: privatna arhiva

„VEZA IZMEĐU BIZNISA, EKONOMIJE I POLITIKE KLJUČNA“

A otkud baš interesovanje za oblast Politike i Međunarodnih odnosa?

Naša sagovornica ističe da je sve nekako išlo postepeno. Ljubav prema sociologiji, „tjerala“ je da se što više okrene oko sebe, i zainteresuje za društvene probleme, neravnopravnost, a tu je i socio-ekonomska kompleksnost u traženju rješenja za iste.

Posebno je inspirisala paralela između crnogorskog i britanskog sistema, u kojima se u različitim životnim dobima oblikovala kao ličnost.

“Moj lični stav je da funkcionalna demokratija i aktivno građansko društvo, potkrijepljeno relevantnim informacijama i obrazovanjem, jesu ključni u ovom procesu. Moje interesovanje, razmišljanja i studije iz ove oblasti su uvijek bila inspirisana paralelom između crnogorskog i britanskog sistema u kojima sam na različite načine odrasla. Ta paralela zaista iznosi na vidjelo društvene, ekonomske i političke posljedice istorije, kulture i političke ideologije i do danas pokreće kompleksna, ali i interesantna pitanja za mene. Stoga sam sigurna da ću se tokom karijere vratiti politici, ali prvenstveno želim da izgradim sebe kao iskusnu ženu u biznisu sa širim znanjem o globalnoj ekonomiji, a to rad sa međunarodnim biznis klijentima kroz konsalting projekte i pruža. Veza između biznisa, ekonomije i politike je za mene ključna, jer smatram da je jako teško, pa čak donekle i hipokritično, pričati o socijalnom, društvenom, kulturološkom i političkom boljitku, dok finansijska i egzistencionalna pitanja nisu optimizovana do meritokratskog nivoa koji stvara povjerenje u sistem, i prezentuje potencijal za budućnost individua u sistemu”.

Život u drugoj državi, donosi mnogo nepoznanica i izazova.

Jovana se osamostalila kada je imala 15 godina, pa su je mnoge situacije kroz koje je prolazila “primoravale” da krene dalje, i da nauči da se snađe u različitim situacijama.

Svakako, kada započnete život u drugoj državi pitanja je mnogo, ali britanski obrazovni sistem ima svoja pravila, koji na kraju izdvoji one najbolje.

Tako npr. ukoliko padnete ispit, imate pravo da ga polažete samo jednom, a maksimalna ocjena u tom slučaju znači prolaz. Ukoliko student padne i drugi put, gubi pravo na studiranje, a plaćena školarina se ne refundira tako da je, ističe Jovana, pritisak za završavanje studija u roku, maksimalan. 

“Dan na fakultetu u Britaniji se sastoji od predavanja, na kojima profesor predaje osnove teorije i daje nam široki pregled relevantnosti materijal u trenutnom međunarodnom kontekstu. Predavanje je početna tačka za nas da nastavimo dalje istraživanje na zadatu temu, kako kroz literaturu tako i kroz analizu trenutne statistike i trendova u cilju razvijanja kritičkog mišljenja o materijalu. U te svrhe, obično imamo četiri do šest akademskih žurnala i istraživanja da obradimo individualno u pripremi za seminar iz istog predmeta kasnije u nedjelji. Tokom seminara sa profesorom, u manjoj grupi od osam do deset studenata, prolazimo kroj zadati materijal kako bi imali informisanu diskusiju o praktičnoj i teorijskoj primjeni obrađenog gradiva. Interesantna karakteristika je takođe da je ocjenjivanje bazirano na istom principu, gdje se seminarski radovi kao i finalni ispiti ocjenjuju najviše po kriterijumu studentove mogućnosti da aktivno koristi, primijeni i kritikuje materijale obrađene u svakoj nedjelji. Samo znanje predmeta, teorije i mogućnost da iste ponovite ne može donijeti preko prelazne ocjene, ukoliko nema primjene i kritike znanja, informisano najsavremenijim i trenutnim razvojem u toj oblasti. Po onome što sam čula o studiranju u Crnoj Gori, zvuči mi da je kod nas u društvenim naukama akcenat i dalje prvenstveno stavljen na znanje, a nešto manje na primjenu i kritiku istog u različitim kontekstima. Takođe, značajna razlika je studenski stil života. Kako je u Britaniji dio kulture da studenti žive sami ili sa društvom tokom studija, društveni život je veoma naglašen ne samo sa studentima sa istog kursa studija, već i sa drugih. Studentska društva za sve sportive, umjetnosti i interesovanja su veliki dio toga. Na taj način sam se ja, na primjer, družila sa dosta ljudi koji su studirali prirodne nauke i druge društvene nauke na univerzitetu Bristola, iako ja nisam imala dodirnih tačaka sa njihovim fakultetima i predmetima na univerzitetu”, kaže ona za naš portal.

Ustupljena fotografija; Foto: privatna arhiva

U INDEKSU SAMO DESETKE

Jovana je i osnovne i magistarske studije završila sa ocjenom „first class“, što je za svako poštovanje, jer bi, kada to uporedimo sa našim obrazovnim sistemom, bila ocjena deset.

Upravo su joj sjajne ocjene i znanje, donijele zaposlenje u Londonu.

Tako trenutno radi na projektu za Aston Martin, a koji se tiče razvijanja akceleratora za primjenu vještačke inteligencije. Ovako raznovrstan posao joj pruža priliku za učenje, usavršavanje i putovanja, što joj samo može biti dodatan „temelj“ na putu profesionalnog razvoja.

„S’obzirom na to da sam tek počela da radim u junu prošle godine i da sam tokom ljeta radila, polagala dodatne kvalifikacije i licence za konsulting profesiju i pisala magistarski rad, trenutan plan mi je da radim na sticanju profesionalnog iskustva kroz rad na projektima različitih klijenata. Trenutno radim na projektu za Aston Martin i na razvijanju akceleratora za primjenu vještačke intaligencije u menadžmentu internih bizins procesa, tako da je moj posao zaista raznovrstan i pruža mi mnogo prilika za učenje, usavršavanje i putovanje. Svoje dalje korake i planove definisaću kad steknem više iskustva u profesionalnom smislu, ali rad u inostranstvu i potencijalno drugim zemljama je definitivno privlačan za mene u mojim ranim dvadesetim godinama. Što se tiče privikavanja na način života, ja sam zaista imala sreću i privilegiju da poslednjih osam godina provedem u jako međunarodnom okruženju sa ljudima sa svih krajeva svijeta, tako da “način života” jeste jako fleksibilan i fluidan koncept za mene i ja se relativno brzo priviknem na nove okolnosti. Prelazak sa studentskog na poslovni način života je svakako bio izazov, posebno tokom prvih par mjeseci, mada je to nešto kroz što svaki student prođe na neki način nakon završetka studija. Od prostog navikavanja na rano ustajanje svakog radnog dana, dugih radnih sati koji u nekim zauzetijim periodima znaju da budu i po 12, 13 sati definitivno predstavlja izazov i fizički i mentalno. Osim toga, činjenica da ja radim u profesiji u kojoj pretežno dominiraju muškarci i starije, iskusnije kolege i klijenti definitivno je zahtijevala dosta ličnog razvoja i učenja. Ipak, takvi izazovi za mene čine moju karijeru i rad interesantnim, a pritom imam ogromnu sreću sa porodicom i prijateljima koji su godinama tu kao moja podrška kroz sve izazove koji dolaze sa ovakvim stilom života“.

Ustupljena fotografija; Foto: privatna arhiva

Jovanin put je samo početak, svega onoga što je čeka.

Ipak, nikada nije dozvolila da prevlada strah od nepoznatog, a svaka nova pobjeda, bila joj je jasan znak da je snove moguće ostvariti, samo ako dovoljno vjerujemo u njih.

Stoga, sve one koje su u dilemi savjetuje da probaju, jer, govoreći iz svog ugla, svako novo upoznavanje, način razmišljanja drugih, uopšteno izlazak iz zone komfora, izazov je sa kojim se možete suočiti.

Jako je bitno, dodaje, poznavati sebe, biti iskren sa time šta vas ispunjava i shodno tome donijeti odluku koja je ispravna za vas kao individuu. 

„Savjet bi svakako bio da odradite istraživanje o obrazovnim sistemima, univerzitetima i školama koje vas interesuju, i povežete se sa ljudima koji imaju slična lična iskustva. Organizacija crnogorskih studenata u Instranstvu je jako dobar resurs za studente u tom smislu. Ja sam takođe dio nje kao alumnista i koordinator za UK. Takve inicijative su bile manje prisutne u 2013-oj kada sam ja otpočela svoje školovanje u inostranstvu, ali je pristup takvim grupama i informacijama danas u digitalnom svijetu zaista olakšan. Takođe, kao savjet onima koji imaju želju i motivaciju da studiraju van granica Crne Gore, a brine ih pristupačnost istih prilika, biću iskrena – studiranje u inostranstvu je definitivno mnogo izazovnije od studiranja u Crnoj Gori i logistički i finansijski, ali ko želi zaista može da nađe način sa dovoljno rada i upornosti. Postoje mnogobrojne stipendije i mogućnosti za finansiranje, ali na individui je da se posveti pronalaženju, aplikaciji i kvalifikaciji za iste. U većini razvijenijih zemalja prilike za dodatni rad tokom studija na univerzitetu ili u lokalnim biznisima je dio studentskog života, samo treba volje i spremnosti. Međutim, preduslov za uspjeh je ući u sav proces sa motivacijom i ciljem koji će vam davati vjetar u leđa i energiju kad stvari postanu izazovne, jer studentski život svuda, a pogotovo u inostranstvu, je onoliko dobar i koristan koliko ga vi napravite i izgradite svojim radom i zalaganjem. Na kraju, ja sam stava da sve što vas interesuje i privlači kao studenta treba probati, kako bi se izvukao maksimum iz mladih godina kada smo svi na mentalnom i fizičkom vrhuncu naših kapaciteta. Takođe, vjerujem da se u životu više zažale propuštene prilike nego greške, tako da moja puna podrška je uvijek na strani proširivanja horizonata i upoznavanju svijeta i života izvan granica onoga sto nam je predodređeno mjestom i okolnostima rođenja“, zaključila je Jovana Milošević za Kolektiv.me.

⇒ ⇒ Ovaj tekst je finansiran kroz Fond za podsticanje pluralizma i raznovrsnosti medija, a koji realizuje Ministarstvo javne uprave, digitalnog društva i medija;