DNK obrasci mogu biti jedan od razloga zašto djeca koja se teško odvajaju od ekrana često imaju problema sa pažnjom i socijalizacijom.

Foto: Ilustracija/ Pixabay.com 

Da li su mobilni telefoni, kompjuteri i konzole zaista krivi za sve psihičke probleme sa kojima se susreću današnja djeca i njihovi roditelji, ili krivca treba tražiti na drugom mejstu? Da li genetika može da ima veze između vremena provedenog pred ekranom i psihijatrijskih problema kod djece?

Nalazi studije kognitivnog razvoja mozga adolescenata, koja je obuhvatila 4.262 djece, ukazuju da „ne ubija oružje, već ljudi koji ga koriste“ i da genetika snosi veliki dio odgovornosti za vezu vremena. provedene ispred ekrana i adolescentnih problema sa zadržavanjem pažnje i socijalizacijom, piše bug.hr.

Studija Harvardske škole javnog zdravlja TH Chan analizirala je podatke o djeci između devet i 11 godina prikupljene između 2016. i 2019. godine u 21 gradu širom SAD.

Psihijatrijski problemi djece, posebno oni koji se odnose na održavanje pažnje i usvajanje društvenih normi, mereni su Ahenbahovom skalom uz pomoć modela analize genetske osjetljivosti (Gsens).

Brojni radovi ukazuju na vezu između prekomernog vremena ispred ekrana i dečjih psihijatrijskih problema. Nedavna meta-analiza 87 studija pokazala je da je duže vrijeme ispred ekrana povezano sa malim povećanjem problema sa usvajanjem društvenih normi.

Druga studija je pokazala da je vrijeme ispred ekrana povezano sa većim problemima pažnje u djetinjstvu.

Slično tome, velika populaciona studija je primijetila da djeca i adolescenti koji provode više od četiri sata dnevno ispred ekrana imaju veće probleme sa kontrolom raspoloženja i pažnje.

Iako su fenotipske veze između vremena ispred ekrana i psihijatrijskih problema široko proučavane, potencijalna uloga genetike u ovim asocijacijama ostaje uglavnom nepoznata.

Naučnici su počeli da istražuju kako geni igraju ulogu u osobinama ponašanja, ukazujući na to da genetske varijante utiču na vrijeme pred ekranom kroz neurorazvojne puteve mijenjajući ekspresiju gena centralnog nervnog sistema.

Genetski faktori kao glavna karika

Rezultati ove studije naglašavaju značaj razmatranja genetskih faktora u sociobihevioralnim istraživanjima. Mnogi kreatori politike i naučnici, primjećuju istraživači sa Harvarda, vide vrijeme deteta ispred ekrana kao faktor rizika koji se može promeniti.

Međutim, ako su genetski faktori glavna veza između vremena ispred ekrana i mentalnog zdravlja, onda ograničavanje vremena ispred ekrana može biti znatno manje efikasno nego što se očekivalo.

Naravno, ističu istraživači, ovo otkriće ne znači da roditelji treba da zauzmu blag odnos prema djeci koja pretjerano koriste elektronske uređaje, jer previše vremena pred ekranom utiče, između ostalog, na smanjenu fizičku aktivnost i ispunjavanje školskih obaveza, prenosi N1 Zagreb.